نووستن یەکێکە لە بنەما سەرەکییەکانی شێوازی ژیانێکی تەندروست، نووستن رولێکی گرنگ دەبینێت لە ژیانی رۆژانەی مرۆڤەکان ، توێژینەوەکانی دەریانخستووە ئەو منداڵانەی کە رۆژانە بە شێوەیەکی باش دەخەون ، تەندروستیان باشترە و لە روی جەستەیی و عەقڵی توانای فێربوونیان زیاترە .
ھەروەھا ئەو جۆرە منداڵانە ھزریان باشترە و رەفتاری رۆژانەیان باشتر دەردەکەوێت ، بەڵام ئەو منداڵانەی بە پێی پێویست ناخەون ، ئەوا رووبەرووی ھەندێک حاڵەت دەبنەوە لەوانە قەڵەوی و بەرزبوونەوەی پاڵەپەستۆی خوێن و دڵە راوکێ .
خەوی منداڵان بەپێی تەمەنیان دەگۆڕێت، لەبەر ئەمە دەبێت ئاگاداری ئەم خشتەیە بیت بۆ ئەوەی بتوانیت لەسەر ئەو بنەمایە خەوی منداڵەکەت رێک بخەیت :
١.ئەوانەی تەمەنیان لەنێوان یەک رۆژ تا یەک ساڵە ، دەبێت رۆژانە ١٢ – ١٦ کاتژمێر بخەون .
٢. ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان ١ – ٢ ساڵە ، پێویستە رۆژانە ١١ – ١٤ کاتژمێر بخەون .
٣. ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان ٣ – ٥ ساڵە ، پێویستە رۆژانە ١٠ – ١٣ کاتژمێر بخەون .
٤. ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان لە نێوان ٦ -١٢ ساڵە پێویستە رۆژانە ٩ – ١٢ کاتژمێر بخەون .
٥. ئەوانەی تەمەنیان لە نێوان ١٣ – ١٨ ساڵە ، پێوستە رۆژانە ٨ – ١٠ کاتژمێر بخەون .
نیشانەکانی کەم خەوی لە لای منداڵان
کەم خەوی دەبێتە ھۆی تێکچوونی سیستەمی ژیانی منداڵەکە و ئاسەواری خراپی لەسەر لایەنی جەستەیی دەبێت و ھەروەھا کاریگەری لەسەر لایەنی عەقڵی و سۆزداریش دەبێت ، ھەروەھا ناتوانی ئەو کاریگەرییانە بەشەو و رۆژێک چارەسەر بکەیت و نیشانەکانی کەم خەوی دابەش دەبن بەسەر چەند بەشێک :
١.نیشانە جەستەییەکان :
- نووستن لە ناو قوتابخانە ، یاخود لە کاتی ئەنجامدانی ئەرکی ماڵەوەی قوتابخانە .
- ھەموو کات گلەیی دەکات کە ماندووە و ھەست بەبێ تاقەتی دەکات و دەیەوێت لە رۆژدا بخەوێت .
- بەیانیان بە زەحمەت لەخەو ھەڵدەستێت .
- دوای ئەوەی ھەڵی دەستێنی راستەوخۆ ئارەزوو دەکات جارێکی دیکە بخەوێتەوە .
- بەردەوام تووشی نەخۆشی دەبێت ئەمەش بەھۆی لاوازی کۆئەندامی بەرگری لەش .
- بەکارھێنانی خواردنە خراپەکان وەک شەکری زۆر و کافایین .
- بەردەوام خەوە کوتکەی دەباتەوە .
- ئارەزوو دەکات بەردەوام پاڵداتەوە و ھەروەھا ئارەزوو ناکات لەگەڵ منداڵی دیکەش یاری بکات .
- دوور دەکەوێتەوە لە ئەنجامدانی چالاکی جەستەیی .
٢. گۆڕانگارییە سۆزدارییەکان :
- لە رۆژدا راڕاییەکی زۆری پێوە دیارە .
-خێرا توڕە دەبێت و ھەڵدەچێت .
- زیاتر مەیلی بە لای توندوتیژی دەبێت .
٣. نیشانە عەقڵی و ھزرییەکان :
- خێرا شتەکان لە بیر دەکات .
- بینایی چاوی باش نابێت و لێڵ دەبینێت .
- بە زەحمەت زانیاری نوێ وەردەگرێت .
- ھیچ چێژێک لە چالاکی رۆژانە نابینێت .
ھۆکارەکانی کەم خەوی لەلای منداڵان
مانەوەی شەوان بە ئاگایی یەکێکە لە گرنگترین ھۆکارەکانی کەم خەوی لەلای منداڵان ، چونکە ئەو منداڵە بەشی پێویستی خۆی خەوی لێناکەوێت ، ئەمەش بەھۆی بێ ئاگایی دایک و باوکانە دەربارەی پێداویستی خەوی منداڵەکانیان ، ھەروەھا مانەوەی منداڵ لە دیاری تەلەفزیۆن ویاری کردن تا درەنگانی شەو وا دەکات تووشی کەم خەوی بێت و دووربکەوێتەوە لە چالاکی رۆژانە، ئەگەر ھاتوو توانیمان ئەوانەی سەرەوەش رێک بخەین ئەوا ھەندێک ھۆکاری دیکە ھەیە کە وا دەکات منداڵەکە تووشی کەم خەوی ببێت و لەوانەش :
• خواردنەوە قاوە و یا ئەو خواردنەوانەی کە مادەی کافایینی تێدایە .
• خووگرتن بە داب و نەریتی خراپی خەوتن .
• دڵەراوکێی رۆژانە .
• ھەروەھا ئەو منداڵانەی ھەندێک حاڵەتیان ھەیە وەک (کەم عەقڵی) و (ئۆتیزم) زیاتر تووشی کەم خەوی دەبن .
• راڕایی بەردەوام .
• نەخۆشی ئەگزیما (Eczema)
• ئەو منداڵانەی رەبووییان ھەیە .
• بەکارھێنانی ھەندێک دەرمان کە وا دەکات سیستەمی خەو تێ بچێت
• ئەو منداڵانەی تووشی تەنگە نەفەسی دەبن لە کاتی خەو .
ئاسەواری کەم خەوی منداڵان
کەم خەوی دەبێتە ھۆی دروست بوونی ھەندێک حاڵەت لەلای منداڵان و ئاسەواری خراپ جێ دەھێلێت لەوانەش :
• تووشبوون بە ھەندێک رووداوی رۆژانە .
• نزمبوونەوەی ئاستی خوێندن .
• کێشەی سەرنج خستنە سەر شتەکانی بۆ دروست دەبێت .
• رۆژانە زۆر دەخوات .
• کاردانەوەی بەرامبەر حاڵەتەکان لاواز دەبێت .
• رەفتاری نارێک دەبێت .
• حاڵەتی مەزاجی تێک دەچێت .
سەرچاوە | الموضوع